BILARDO TARIHI
Oyunda kullanilan sopalarin ucu kivrikti ve "bilardo" diye adlandiriliyordu.Eskiden istakalar ince degildi ve kalin uc yuzeyleri toplari iskalamamayi sagliyodu. Oyunda istaka disinda "mace" adi verilen ve hokey sopasina benzeyen yardimci araclar da kullaniliyordu, fakat banta yakin toplarda vurusu zorlastirdigindan bunlarin kullanimindan vazgecildi. Istakalarda en buyuk gelisme, 1818'de kosele uc ve tebesir kullaniminin baslamasiyla gerceklesti. Iki parcali istakalar ise ilk kez 1829'da uretildi. 1834'te arduvaz, 1845'te kaucuk bantlar bilardo masasina uygulandi ve daha sonra merkezi agirlik merkezi ile cogu zaman farkli olan fildisi toplarin yerine sentetik toplar kullanilmaya baslandi.
Bilardoda kullanilan araclardaki tum bu teknik gelismeler, bu zamana kadar delikli masalarda oynanan oyun turunun disinda, oynanmasi daha guc olan karambol ve uc bant gibi disiplinlerin ortaya cikmasinda buyuk rol oynadi. 2. Dunya Savasi'ndan once Avrupa, Asya ve Latin Amerika'da hala populer olan karambol bilardo, ABD'de yerini uc bant bilardoya birakti. 1910 yilindan 1950'lere kadar uc bant bilardoda uc Amerikali soz sahibiydi. Bunlar Jake Schaefer, Welker Cochran ve Willie Hoppe'tu. Amerikalilarin uc banttaki bu ustunlugune 1962'den beri uluslararasi turnuvalarda buyuk basarilar kazanan, kendi atis sistemlerini gelistiren ve tum zamanlarin en iyi oyuncusu olarak gosterilen Belcikali Raymond Ceulemans son verdi.
DUNYADA BILARDO
Gecmisini tarihce bolumunde inceledigimiz bilardo sporu, gunumuzde buyuk insan kutlelerinin ilgi odagý olmus, nazik bir salon sporu huviyetine kavusmustur.
UMB (Dunya Bilardo Birligi) uc toplu deliksiz bilardoyu, WPBA (Dunya Pool Birligi) ise cok toplu delikli (Pool) bilardo disiplinlerini, organize etmeye çalismaktadir. IBSF (Uluslararasi Snooker bilardo Konfederasyonu) ise Snooker bilardonun organizesini yapmaktadir.
Bu uc kurulusun birlesmesi ile kurulan WCSB ise bilardo sporunu olimpiyatlara tasimaya calismaktadir. Zira IOC (Uluslararasi Olipiyat Komitesi) bilardo ile ugrasan konfederasyonlarin tek bir cati altinda toplanmasini sart kosmustur.
BWA (Dunya Bilardo Dernekleri Birligi) ise profesyonel bir yaklasimla ve sadece 3 bant disiplini ile ilgilenmektedir.
Amator ve profesyonel kuruluslar arasinda yasanan hakimiyet ve cikar savasi, su anda Dunya bilardosunun en onemli problemi. Bu savas yeni federe olan ulkemiz bilardosunuda yakindan ilgilendirmektedir.
3 toplu bilardo da, Dunya bilardosunda onde gelen ulkelerin basýnda Almanya, Hollanda, Fransa, Ýsvec, Belcika, Ispanya gibi ulkeler gelmektedir. Kulupler arasi deplasmani bilardo liginin bulundugu bu ulkelerde, bayanlarda yogun olarak bilardo oynanmaktadir.
3 topla bircok disiplin olmasina karsin 3 bant disiplini su anda en populer duruma gelmistir. 3 topu temel disiplini olan Karambol ise yavas yavas olmekte. Su anda bu disiplinde Avrupa ve Dunya sampiyonasý sadece juniorler seviyesinde yapilmaktadir. Televizyonlarin ve sponsorlerin ilgisizligi yuzunden ragbet gormeyen Karambol tarihe karismak uzere.
Cok popüler oldugunu soyledigimiz 3 bant disiplini ise cazibesini henuz tam olarak cözümlenemeyisinden almaktadir. Cok zor ve zevkli olan bu disiplinde, ulkemizde super sporcusu Semih SAYGINER ile, Dunya'da soz sahibidir. Halen profesyonel siralamada, Dunya'nin en iyisi olarak kabul edilen Ýsvec'li Thorbjorn BLOMDAHL`in, sampiyonumuza karsý son bir senede sadece bir galibiyeti, buna karsi ise tam 5 maglubiyeti bulunmaktadir.
Belcika'li buyuk usta Raymond CEULEMANS'in yasinin bir hayli ilerlemis olmasina ragmen hala zirveyi zorlamasi ise gercekten takdire sayan.
Fransa, ücbantta Bitalis ile sesini duyururken, Ýtalya, Marko Zanetti, Hollanda Djck JASPERS, Japonya Kobayashi, Comari, Avusturya, Pills, Danimarka CARLSEN ile zirveyi zorlamaktadir.
BILARDO KURALLARI
GENEL KURALLAR:
1. Musabakalar artistik haric tum branslarda, bant atisiyla baslar. Topu kisa banta yakin birakan oyuncu, oyuna baslama veya rakibini baslatma hakkina sahip olur. Bant atisini kazanan oyuncu, top secme hakkina da sahip olacaktir.
2. Tum branslarda asagıda belirtilen kurallar faul olarak kabul edilip, oynama hakki rakip oyuncuya gececektir. Faullu vurus sonrasinda sayi olsa bile gecersiz sayilacaktir.
a) Toplardan herhangi biri hareket halindeyken yapilan vurus gecersizdir.
b) Oyuncunun toplardan herhangi birine elinin, kolunun veya kiyafetinin (kazak, gomlek, kravat, v.s.) temas etmesi, ya da tebesir dusurerek toplara temas ettirmesi fauldur. Oynama hakki rakibe gececektir.
c) Toplardan herhangi biri masa disina cikar veya kupesteye temas ederek masa icine duserse fauldur. Oynama hakki rakibe gecer. Sayi alinmissa gecersizdir.Cikan top istaka topu disinda bir topsa orta noktaya yelastirilir. Eger istaka topu masa disina cikmissa acilis bolgesinin ortasina yerlestirilir. Ender gorulebilecek bir durum olan uc topun birden cikmasi halindeyse acilis yapilmaz, kirmizi top acilistaki yerine, rakip oyuncunun topu orta noktaya, istaka topu ise acilis bolgesinin ortasina yerlestirilir.
d) Yanlis topla oynandiginda sayi gecersizdir. Oynama hakki rakip oyuncuya gecer.
e) Atis yapilacak topun diger toplardan birine yapismasi halinde, yapisan top gorulerek oynanamaz. Boyle bir durumda yapısan topun fazla hareket etmemesi kosuluyla pike veya brikol atilabilir.
3. Bant atisi ile birlikte toplara hakemden baskasi dokunamaz.
4. Oyun suresince normal mola suresi 3 dakikadir. Bu mola hakki macin ortalarinda hakem tarafindan oyunculara iletilir. Taraflardan sadece birinin istegi ile bu yasal mola hakkinin kullanilmasi zorunludur. Bunun haricinde bir sebeple mola istegi, hakemin insiyatifine baglidir. Hakem oyunu fazla geciktirmeden bitirmek zorundadir.
5. Rakip oyuncu vurus yapmak uzere iken, konsantrasyonunu bozabilecek gurultuler (tebesir surmek, istaka ucu zimparalamak v.s.) yapilmamalidir.
6. Rakibin oyunu oturarak izlenmelidir.
7. Musabakalarda her oyuncu kendi tebesiri ile oynamali ve sira kendisinde degilken tebesirini masada birakmamalidir.
8. Musabaka boyunca mecbur kalinmadikca rakiplerin birbirleri ile konusmamasi gerekir. Sorunlar ya da istekler sadece hakem araciligi ile cozulmelidir.
9. Tertip komitesince belirlenecek kiyafet zorunluluguna uymak gerekmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder